Visita Iglesia, Manila-style

Sa Katolisismo, tuwing Huwebes Santo, inaalala si Hesukristo, ang Kanyang pagsasakripisyo, ang paghuhugas ng paa ng Kanyang mga alagad, at ang Kanyang pag-anyaya na magmahal sa paraang mapagpakumbaba.

Caricature ni San Miguel Arkanghel sa souvenir shop ng Manila Cathedral

Tradisyong pampamilya

Katulad ng maraming Pilipinong Katoliko, isa ang aking pamilya sa nagsasagawa ng tradisyong Visita Iglesia tuwing Huwebes Santo. Ito ay ang pagbisita sa pito (7) o labing-apat (14) na simbahan bilang pag-alala sa pagpapakasakit ni Hesukristo. Dahil regular holiday ang nasabing araw sa Pilipinas, mayroong sapat na oras ang magkakapamilya o magkakaibigan na maisagawa ang pamamanatang ito.

Dagsa ang mga pasahero sa Ninoy Aquino International Airport para sa paparating na Mahal na Araw. Larawan mula sa GMA News

Sa matagal na panahon, nakapirmi lamang kami sa bahay tuwing Mahal na Araw. Bihira kaming magbakasyon sa probinsya dahil umiiwas kami sa dumadagsang tao sa mga terminal ng bus o paliparan.

Sa Pilipinas, maraming Katoliko ang pumupunta sa mga simbahan tuwing Huwebes Santo para sa Visita Iglesia. Larawan mula sa Interaksyon

Noong 2022, nang lumuwag ang paghihigpit sa paglabas ng mga tao dahil sa pandemya ng COVID-19, nagsimulang mag-Visita Iglesia ang aking pamilya. Ang labis na pagkainip sa loob ng bahay ang naging daan upang maisipan naming dumalaw sa ilang simbahan sa Maynila na malimit naming daanan ngunit hindi napapasukan. Ang isang aktibidad na extemporaneous na naisagawa sa una, ang pagbi-Visita Iglesia ay pinagpaplanuhan na ng aking pamilya taun-taon upang sama-sama kaming manalangin at magnilay-nilay sa panahon ng kabanalan.

Tiyak akong mayroon tayong mga kaibigan na naghahanap ng itinerary sa Visita Iglesia, kaya't nais kong ibahagi ang spontaneous ngunit fulfilling na Manila Visita Iglesia itinerary ng aking pamilya noong 2022. Idagdag ko na rin ang mga pagninilay sa bawat simbahan upang mas maging kalugod-lugod ang karanasan sa pagsasagawa ng matandang kaugalian na ito.

Hinubog ng mayamang kasaysayan, relihiyon, at kultura ang Maynila, ang kabisera ng Pilipinas. Larawan mula sa Manila Bulletin

Urban sa itsura, espiritwal sa diwa

Saksi ang mga simbahan sa Maynila sa pagsubok at tagumpay ng mga Pilipino. Ang pagbi-Visita Iglesia sa lungsod ay isang makulay at makabuluhang paglalakbay sa kasaysayan at kultura ng bayan, at ito'y nauugnay sa pagsasakripisyo, paglilingkod, pagmamahal, pagpapatawad, at katatagan ng mga Pilipino. Sa bawat yapak sa mga daanan patungo sa mga simbahan, tayo'y pinaaalalahanan na ang pagsampalataya ay hindi lamang tungkol sa pananalangin, kundi sa paggawa ng mabuti, sa kabila ng mga pagsubok, para sa sarili, kapwa, at bayan.

1. San Roque de Manila Parish

Lokasyon: 2430-2432, Rizal Ave, Santa Cruz, Manila

Pook-sapot: https://www.facebook.com/SanRoqueMNL/

Si San Roque, patron ng mga taga-Blumentritt (mula sa pangalan ng kalye malapit sa simbahan), ang pintakasing idinudulog sa panalangin sa panahon ng pandemya. Larawan mula sa Roman Catholic Archdiocese of Manila

Ang patron ng mga maysakit at nangangailangan, si San Roque ay nagsilbing halimbawa ng malasakit sa kapwa, at siya ay isang paalala na ang paglilingkod ay pagsasakripisyo. Sa buhay, marami tayong pinagdaraanang pagsubok, at kadalasan, ang pag-aalay ng sarili sa kabila ng paghihirap ay hindi madali. Sa katotohanan, ang pagseserbisyo ay nasusukat sa taos-pusong pagtulong sa kapwa. Tinuruan tayo ni Hesukristo na maglingkod nang may pagpapakumbaba, gaya ng paghuhugas Niya ng paa ng mga alagad. Ang pagpapatawad at pagmamalasakit, kahit sa gitna ng sariling paghihirap, ay daan upang mapagtibay ang ating pananampalataya. Sa bawat taos-pusong paglilingkod na ating ginagawa, tumitibay ang ating pag-ibig sa Diyos at sa kapwa.

2. Archdiocesan Shrine of Espiritu Santo

Lokasyon: 1912 Rizal Ave., Santa Cruz, Manila

Pook-sapot: https://www.facebook.com/espiritusantoshrinemanila/

Ang simbahang ito ay malapit sa Tayuman station ng Light Rail Transit Line 1 (LRT-1). Kadikit ng simbahan at ng pamunuan nito ang Espiritu Santo Parochial School, isang sektaryang institusyon sa Maynila. Larawan mula sa Roman Catholic Archdiocese of Manila

Ang dambana ng Espiritu Santo ay nagpapaalala na sa bawat pagdududa, takot, at pagkalito sa buhay, hindi tayo nag-iisa kailanman. Ang Espiritu Santo ang gabay natin sa mga desisyong mahirap gawin, lalo na kapag ang tinatahak nating daan ay tila nababalot ng dilim. Tayo'y inaaanyayahang magtiwala na may magandang plano ang Diyos para sa atin, kahit hindi ito malinaw sa ngayon. Ang kapayapaang nagmumula sa presensya ng Espiritu Santo ay nagtuturo sa atin na tanggapin ang ating kahinaan, humingi ng tawad, at magpatawad. Sa ganitong pananaw, mas lumalalim ang ating pang-unawa sa kahalagahan ng pakikinig, pagninilay, at paggalang sa kapwa, lalo na sa mga panahong puno ng pagkakaiba at alitan. Ang simbahan, na nakatayo sa gitna ng abalang lungsod, ay tila tahanan ng katahimikan—isang paalala na ang tunay na lakas ay hindi nasa ingay, kundi sa pananalig at kababaang-loob, tulad ng ipinakita ni Hesukristo sa Huling Hapunan.

3. Immaculate Conception Parish Tayuman Tondo

Lokasyon: 287 Tayuman St., Tondo, Manila

Pook-sapot: https://www.facebook.com/icparishtayuman/

Itinayo ang simbahang ito bilang tugon sa dumaraming populasyon sa Tondo, Maynila. Katabi nito ang Manila Cathedral School, isang Katolikong paaralan. Larawan mula sa Roman Catholic Archdiocese of Manila

Sa kahabaan ng kalye ng Tayuman, naroon ang isang simbahan na nakatuon sa Ina ng Diyos. Si Maria, na pinagmanahan ng pagkadalisay ng kanyang Anak na si Hesukristo, ay buong pusong tinanggap ang tungkuling iniatas sa kanya ng Diyos—ang isilang ang ating Tagapagligtas—gaano man ito kabigat na pananagutan. Sa ating buhay, may mga pagkakataong hindi natin nauunawaan ang ating dinaranas—mga pagkatalo o biglaang pagbabago ng plano. Ngunit tulad ni Maria, inaanyayahan tayong manalig sa Diyos kahit wala pang kasagutan ang ating mga katanungan. Ang pananampalataya ay hindi lamang paniniwala; ito rin ay pagtanggap at pagpapatuloy sa kabila ng kawalang-katiyakan. Tinatawag tayong maniwala sa kalooban Niya sa pamamagitan ng mapagkumbabang pagtanggap, gaano man ito kahirap unawain sa simula.

4. Archdiocesan Shrine of the Blessed Sacrament

Lokasyon: Plaza Santa Cruz, Santa Cruz, Manila

Pook-sapot: https://www.facebook.com/@stacruzparishmanila/

Matatagpuan ang simbahan sa tapat ng Carriedo Fountain at malapit sa mga tanyag na kalye ng Ongpin at Escolta sa Maynila. Kamakailan lamang ay idineklara ito bilang Minor Basilica of Our Lady of the Pillar. Larawan mula sa GPSmyCity

Ang Banal na Sakramento, ang Katawan at Dugo ni Hesuskristo, ay paalala na ang pag-aalay ng sarili para sa iba ay isang mahalagang prinsipyo sa buhay. Sa simbahan ng Sta. Cruz na nasa gitna ng mataong Maynila, matututuhan natin na ang pagtulong sa kapwa ay wala sa laki o kung gaano kadalas itong nakikita ng sinuman; ito ay sa pagiging taos-puso nito. Sa pagpapakasakit ni Hesukristo, itinuro Niya na ang tunay na paglilingkod ay hindi lamang ginagawa kapag madali o magaan ang pakiramdam, kundi pati sa panahong tayo mismo ay may dinadala. Tayo'y inaaanyayahang ilaan ang ating oras, pagod, at pasensya sa pagkakawanggawa. Ang pagpapatawad at pagmamalasakit ay hindi lamang mga simpleng salita—ito'y mga hakbang ng pananampalataya na humuhubog sa atin bilang mabubuting tao, na siyang ninanais ni Hesukristo sa sangkatauhan.

5. Minor Basilica and National Shrine of Jesus Nazareno

Lokasyon: 910 Plaza Miranda, Quiapo, Manila

Pook-sapot: https://www.facebook.com/quiapochurch/

Ang simbahan ay kilala sa Traslacion, isang malaking prusisyon na dinadaluhan ng milyon-milyong deboto tuwing ika-9 ng Enero taun-taon. Larawan mula sa Vigattin Tourism

Ang Nuestro Padre Jesus Nazareno ay simbolo ng katatagan. Sa gitna ng Maynila, naroon ang Quiapo—at sa puso nito, naroon ang dakilang Poon. Siya ay larawan ng pananampalatayang buháy at kumakapit sa pag-asa kahit sa gitna ng kawalan. Tulad ni Jesus Nazareno na pinapasan ang Krus, dala rin natin ang sarili nating mga krus sa buhay—mga suliranin, sakit, at kabiguan. Sa bawat pagsubok, tinatawag tayong magkaroon ng pananampalatayang hindi basta-basta bumibigay—isang paninindigan na hinuhubog ng pag-asa, kababaang-loob, at tiwala sa kalooban ng Diyos. Pinapaalala sa atin na ang pananampalataya ay hindi pagtakas sa hirap, kundi lakas upang harapin ito. Hinuhubog tayo upang maging matatag—hindi dahil wala tayong sugat, kundi dahil sa kabila ng sugat, nanatili tayong nagtitiwala.

6. San Agustin Church Manila

Lokasyon: General Luna St., Intramuros, Manila

Pook-sapot: https://www.facebook.com/SACImmaculateConceptionParishIntramuros/

Itinatag ng mga prayleng Agustinian ang simbahan noong kolonya ng Spain ang Pilipinas. Matatagpuan ang simbahan sa loob ng makasaysayang distrito ng Intramuros, at ang arkitektura nito ay tinatawag na Baroque. Larawan mula sa Guide to the Philippines

Ang simbahan ng San Agustin ay paalala na ang katatagan ng pananampalataya ay hinuhubog sa gitna ng unos. Ang matandang simbahan na ito'y nakatindig pa rin sa kabila ng maraming masalimuot na yugto sa kasaysayan ng Pilipinas. Ito ay larawan ng pananampalatayang nakaugat sa lalim ng pananalig at paninindigan. May mga panahon sa ating buhay na tila guguho ang lahat. Ngunit sa halip na sumuko, tayo'y tinatawag na tumindig sa buhay—tulad ni Hesukristo bilang Guro at Tagapagligtas—dahil sa likod ng bawat pagsubok ay nariyan ang Diyos na hindi tayo pinababayaan. Ang simbahan ay paalala rin ng kapatawaran at pagbangon—na ang nakaraan ay hindi hadlang sa paghilom, at ang pananampalataya ay nagbibigay ng direksyon sa ating muling paglakad, kahit ang daan ay puno ng alabok ng kahapon.

7. Manila Cathedral

Lokasyon: Plaza de Roma, Intramuros, Manila

Pook-sapot: https://www.facebook.com/themanilacathedral/

Ang katedral sa Intramuros ay nagsisilbing luklukan ng arsobispo ng Maynila. Sa pagsulat na ito, tatlong Papa ng Simbahang Katolika ang nagdaos ng Misa sa basilikang inialay sa Immaculate Conception, ang Patrona ng Pilipinas. Larawan mula sa Globaleur

Bilang sentral na simbahan ng Pilipinas, ang Manila Cathedral ay sumasagisag sa pananampalatayang bumubuklod sa sambayanang Pilipino. Gaya ng pananampalatayang Pilipino, ito'y nananatiling matatag sa kabila ng mga nagdaang digmaan, kalamidad, at pagbabago ng panahon. Ang pagbisita sa katedral ay paalala na ang pananampalataya ay hindi lang personal na paglalakbay, kundi sama-samang pananalig ng isang buong bansa.  Sa gitna ng kahirapan at pagkakawatak-watak ng lipunang Pilipino, ang simbahan ay waring liwanag ba hindi maglilimlim kailanman. Ang katedral ay paalala na may lakas sa pananalig, at may pag-asa sa pagkakaisa. Tulad ni Hesukristo, tinatawag tayong maglakbay nang may dalang pananalig at pag-asa—hindi lamang para sa sarili, kundi para sa bayan.

Mahalagang paalala ukol sa tradisyon 

Sa pagpasok sa mga simbahan, ipamalas ang mabuting asal, maayos na pananamit, at paggalang sa mga pasilidad at otoridad.

Dress code sa pagpasok sa mga simbahan. Larawan mula sa Parokya ng Sta. Elena Emperatriz - Hagonoy, Bulacan

Ang Huwebes Santo ay ginugunita sa araw na tag-init ang panahon sa Pilipinas. Maghanda ng tubig, pamaypay, bimpo, at mga gamot. Magsuot o magdala ng preskong kasuotan, ngunit siguruhing sumunod sa dress code o angkop na pananamit.

Maiging simulan ang Visita Iglesia sa umaga upang makaiwas sa maalinsangang panahon.

Kung mahihirapan sa mahabang paglalakad, maaaring sumakay ng pampublikong transportasyon tulad ng jeepney, tricycle, at pedicab.

Maraming kainan sa Maynila na maaaring puntahan bago, habang, o pagkatapos isagawa ang aktibidad. Isinasagawa tuwing Huwebes Santo ang pag-iwas sa pagkain ng karne bilang pakikiisa sa pagpapakasakit ni Hesukristo.

Nawa'y magkaroon po kayo ng mapagpalang Visita Iglesia. 💛

Ang sanaysay na ito ay ginamitan ng tulong mula sa Artificial Intelligence (AI) upang mas mapayaman ang nilalaman. Gayunpaman, ang mga diskurso at ideya ay naaayon pa rin sa pananaw at intensyon ng manunulat.